Kašalj je zaštitni, odbrambeni refleks kojim se organizam štiti od udisanja stranih tijela i određenih vrsta sekreta u disajne puteve. Specijalista interne medicine Zoja Stanković kaže da čak pet do deset odsto opšte populacije navodi kašalj kao simptom. Ona navodi da kašalj sam po sebi nije oboljenje, ali može predstavljati simptom različitih bolesti.

Zoja Stanković objašnjava kada kašalj može predstavljati simptom bolesti.

– Kašalj može predstavljati simptom bolesti kada se javlja u formi hroničnog kašlja, to jeste kašlja koji traje duže od osam nedelja. Bolesnici se obično javljaju ljekaru zbog zabrinutosti da boluju od neke bolesti, te uticaja na svakodnevni kvalitet života. Ako kašalj traje duže od osam nedjelja i ako je praćen drugim simptomima (gorušica, česte infekcije donjih disajnih puteva, sviranje i nelagodnost u grudima, otežano disanje, iskašljavanje, iskašljavanje krvi i gubitak u tjelesnoj masi, promuklost, brzo zamaranje, povišena tjelesna temperatura), potrebno je da se jave ljekaru koji će predložiti dalje korake u postavljanju dijagnoze – navodi Stanković.

Ona objašnjava i koji su najčešći uzroci hroničnog kašlja.

– Najčešći uzrok hroničnog kašnja je sindrom slivanja sekreta niz zadnji zid ždrijela, kašalj posle infekcija – skup simptoma koji prate rinitis i rinosinuzitis (zapaljenje služnice nosa i sinusa). Liječi se najčešće lokalnom primjenom antihistaminika i dekongestiva (ljekova koji smanjuju otok sluznice, te samim tim i simptome). Tu je i jatrogeni kašalj a to je onaj izazvan uzimanjem određenih vrsta ljekova. Najčešći ljekovi koji mogu izazvati hronični kašalj su ljekovi koji se koriste u liječenju povišenog krvnog pritiska (ACE inhibitori), te bi te ljekove trebalo obustaviti i zamijeniti drugim lijekom. Postoji i refluksni kašalj a to je kašalj koji nastaje kod pacijenata koji imaju želudačno-jednjačni refluks (GERD), to jeste vraćanje želudačnog sadržaja u jednjak i aspiraciju želudačne kisjeline u disajne puteve. Ti pacijenti mogu imati i česte bronhitise. Pored simptoma osnovne bolesti (gorušica) prateći simptomi mogu biti promuklost, zapušen nos, curenje iz nosa, poremećaj čula ukusa. Liječi se liječenjem refluksa ljekovima koji smanjuju lučenje kisjeline, kao i higijensko-dijetetskim režimom. U ovom slučaju, kašalj mogu pogoršati i neki ljekovi iz grupe blokatora kanala kalcijuma, kao i bifosfonati – navodi Zoja Stanković.

Ona navodi da postoje još četiri vrste kašlja.

– Imamo astmatični kašalj to je astma predstavlja kliničku dijagnozu, a kašalj može biti samo jedan i/ili jedini simptom bolesti. Kada je dio „klasične” astme, najčešće se javlja uz ostale simptome- sviranje i/ili osjećaj nelagodnosti u grudima i/ili osjećaj nedostatka vazduha i kada je kašalj jedini simptom bolesti. Postavljanje dijagnoze, između ostalog, zahtijeva i izvođenje spirometrije i bronhodilatotornog/bronhoprovokacionog testa. Liječi se najčešće primjenom ljekova u inhalatornom obliku (kortikosteroidi, beta-2-agonisti). Postoji hronični kašalj kod pušača gdje dugotrajna upotreba cigareta izaziva kašalj, bilo kao dio simptoma hronične opstruktivne bolesti pluća, bilo kod „zdravih” pušača. Kod naglog prestanka pušenja, može se desiti pojačan refleks kašlja u prvih mjesec dana, zato se preporučuje postepeno smanjenje ili upotreba e-cigareta, do prekida pušenja. Kašalj se javlja kao simptom drugih plućnih i vanplućnih bolesti gdje su mnoge hronične bolesti udružene sa kašljem - hronična opstruktivna bolest pluća (pogledaj HOBP), intersticijske bolesti pluća, karcinom pluća, bronhiektazije, sarkoidoza, tuberkuloza, srčana slabost, kao i neke nasledne plućne bolesti- cistična fibroza, deficit A1AT itd. Kašalj čiji uzrok nije pronađen nakon sprovedenih dijagnostičkih procedura zove se hronični refraktorni, idiopatski, psihogeni kašalj- kaže Stanković.

Ona objašnjava kako se hronični kašalj liječi.

– Hronični kašalj se liječi od zavisnosti od uzroka, a kod hroničnog idiopatskog kašlja koriste se i antitusici, bilo da su to opioidni (morfin, kodein) ili pak sintetski antitusici (butamirat, fedrilat), koji imaju brojne prednosti u odnosu na opioidne. Postoje i periferni antitusici- korijen i list bijelog sljeza, cvijet crnog sljeza, pentoksiverin, prenoksidiazin - zaključuje Stanković.

N.S.



Dijagnostičke procedure koje se sprovode

Kada je u pitanju hronični kašalj, Zoja Stanković objašnjava koje su to dijagnostičke procedure koje se sprovode.

– Anamneza i klinički pregled ljekara će dati osnovne podatke o primjeni ljekova, prisustvu simtoma GERB-a, astme, hronične opstruktivne bolesti pluća, karcinoma pluća i usmjeriti ga na eventualnu dalju dijagnostičku obradu. Sledeći korak su rentgen snimak pluća i spirometrija, eventualno pregled specijaliste za uho, grlo i nos. Dalja ispitivanja će biti razmatrana u zavisnosti od anamnestičkih podataka koje pacijent daje ljekaru – kaže Stanković.

---